Bình Dương là một địa danh trải dài theo lịch sử mở cõi phương Nam, gắn với những lớp cư dân đi khai phá, dựng làng và để lại dấu ấn văn hóa – kinh tế – xã hội đặc sắc. Vùng đất này được biết đến không chỉ như một trung tâm công nghiệp hiện đại của Việt Nam, mà còn là nơi tích tụ nhiều tầng lớp lịch sử, những biến chuyển hành chính và những câu chuyện mở đất từ hàng trăm năm trước. Sự hội tụ giữa truyền thống và nhịp sống công nghiệp đã tạo nên một bản sắc rất riêng, một vùng đất vừa thân quen, vừa đang chuyển mình mạnh mẽ.
Lịch sử Bình Dương
Trong quá trình Nam tiến, Bình Dương ban đầu chỉ là tên gọi của một tổng thuộc huyện Tân Bình, phủ Gia Định. Sang đầu thế kỷ XIX, cùng với sự điều chỉnh của triều Nguyễn, Bình Dương được nâng cấp thành một huyện quan trọng trong Phủ Tân Bình, trở thành một điểm tựa trong hệ thống hành chính của vùng Gia Định xưa. Dưới triều Minh Mạng, vùng đất này tiếp tục được sắp xếp lại theo mô hình “Nam Kỳ Lục Tỉnh”, trong đó huyện Bình Dương thuộc tỉnh Phiên An, rồi sau đó là tỉnh Gia Định.
Đến thời Pháp thuộc, bộ máy hành chính thay đổi sâu rộng khiến khu vực hai bên sông Sài Gòn được chia thành tỉnh Gia Định và tỉnh Thủ Dầu Một. Tên gọi Bình Dương bị gián đoạn một thời gian nhưng địa vực và cư dân vẫn giữ nguyên những đặc trưng gắn với vùng đất sông nước, nơi gặp gỡ của các tuyến giao thương từ Sài Gòn đi Thủ Dầu Một – Bến Cát – Phú Giáo.
Sau năm 1956, chính quyền Việt Nam Cộng Hòa tái lập tỉnh Bình Dương theo Sắc lệnh 143, đánh dấu sự trở lại chính thức của địa danh này. Đến năm 1976, ba tỉnh Thủ Dầu Một, Bình Long và Phước Long được hợp nhất thành tỉnh Sông Bé. Mãi đến năm 1997, Quốc hội quyết định tách tỉnh Sông Bé thành Bình Dương và Bình Phước như ngày nay.
Hơn bốn thế kỷ tồn tại và phát triển, Bình Dương chuyển mình từ vùng đất thuần nông sang trung tâm công nghiệp – dịch vụ của cả miền Đông Nam Bộ. Sự bứt phá về công nghiệp, đô thị và thu hút dân cư khiến Bình Dương trở thành tỉnh có mức độ đô thị hóa nhanh bậc nhất Việt Nam, đồng thời giữ vị trí top đầu cả nước về GRDP bình quân đầu người trong nhiều năm liên tiếp.
Bình Dương ở đâu?
Bình Dương nằm ở phía Bắc TP.HCM, thuộc vùng Đông Nam Bộ. Đây là cửa ngõ giao thương chiến lược của khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam. Với vị trí tiếp giáp bốn vùng quan trọng – phía Đông giáp Đồng Nai, phía Bắc giáp Bình Phước, phía Tây giáp Tây Ninh và phần ranh với TP.HCM, phía Nam tiếp tục giáp TP.HCM – Bình Dương sở hữu mạng lưới kết nối vượt trội.
Địa hình tương đối bằng phẳng, với cấu trúc đất bazan – xám thuận lợi cho nông nghiệp, nhưng chính lợi thế vị trí mới là yếu tố thúc đẩy công nghiệp nở rộ. Đây cũng là nơi hội tụ của hàng loạt dòng dân cư từ các tỉnh khác đổ về làm việc, sinh sống, tạo nên cơ cấu dân số trẻ, năng động và đa dạng.
Trung tâm hành chính tỉnh Bình Dương ở đâu?
Trung tâm hành chính tỉnh Bình Dương trước khi sáp nhập nằm tại thành phố Thủ Dầu Một. Khu vực này được xem là “trái tim” quản lý của tỉnh, nơi đặt trụ sở của các sở, ban, ngành cùng các cơ quan ra quyết định quan trọng.
Thủ Dầu Một không chỉ là trung tâm chính trị mà còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa lâu đời. Từ phố cổ ven sông Sài Gòn, các làng gốm, làng mộc, đến những không gian văn hóa đặc trưng… tất cả tạo nên một diện mạo sinh động, nơi quá khứ và hiện đại đan vào nhau.
Tòa nhà Trung tâm Hành chính tỉnh Bình Dương ở đâu?
Tòa nhà Trung tâm Hành chính Bình Dương tọa lạc tại phường Hòa Phú, thành phố Thủ Dầu Một – ngay khu vực Thành phố mới Bình Dương. Công trình nổi bật với hai tháp cao, được xem như biểu tượng của một đô thị công nghiệp trẻ, minh chứng cho chiến lược xây dựng “thành phố thông minh” mà tỉnh đã theo đuổi trong nhiều năm.
Không chỉ là nơi làm việc của các cơ quan tỉnh, tòa nhà còn kết nối trực tiếp với khu đô thị – tài chính – thương mại Thành phố mới Bình Dương, nơi quy tụ nhiều doanh nghiệp quốc tế, cơ sở nghiên cứu, trung tâm dịch vụ hiện đại.
Bình Dương đường đi: Kết nối linh hoạt với trung tâm TP.HCM và vùng Đông Nam Bộ
Từ TP.HCM đi Bình Dương không xa, quãng đường chỉ khoảng 30 km. Các tuyến chính như Quốc lộ 13, đường Phạm Văn Đồng, Mỹ Phước – Tân Vạn, Vành đai 3, Vành đai 4 giúp việc di chuyển dễ dàng, lưu thông thông suốt cả xe máy lẫn ô tô.
Nhờ mạng lưới giao thông liên vùng, Bình Dương trở thành điểm trung chuyển quan trọng giữa TP.HCM – Bình Phước – Đồng Nai – Tây Ninh. Đây cũng là lợi thế đặc biệt cho phát triển công nghiệp, logistics và đô thị vệ tinh.
Danh sách xã phường tỉnh Bình Dương trước sáp nhập
Trước khi sáp nhập vào TP.HCM theo Nghị quyết năm 2025, Bình Dương gồm 5 thành phố: Thủ Dầu Một, Thuận An, Dĩ An, Tân Uyên, Bến Cát; cùng 4 huyện: Bàu Bàng, Phú Giáo, Dầu Tiếng và Bắc Tân Uyên.
Hệ thống xã – phường – thị trấn của Bình Dương khá đa dạng, phản ánh quá trình đô thị hóa mạnh. Những vùng từng thuần nông như Tân Uyên, Bến Cát dần chuyển sang đô thị – công nghiệp; còn Dĩ An, Thuận An đã trở thành nơi giáp ranh trực tiếp TP.HCM với mật độ dân cư rất cao. Những xã truyền thống như An Tây, Phú An, Long Tân, Hưng Hòa, Tân Bình… vẫn giữ nét bình yên của vùng ven nhưng chịu tác động mạnh bởi làn sóng đô thị hóa.
Việc ghi nhận lại danh sách xã phường cũ giúp hình dung được diện mạo hành chính của Bình Dương trước thời điểm hợp nhất năm 2025, đồng thời cho thấy tốc độ phát triển và sự thay đổi nhanh chóng của tỉnh.
Các thành phố, phường Bình Dương sau sáp nhập Hồ Chí Minh
Theo kịch bản điều chỉnh hành chính năm 2025, toàn bộ tỉnh Bình Dương được nhập vào TP.HCM. Những thành phố trực thuộc tỉnh trở thành các thành phố vệ tinh trong cơ cấu mới. Thủ Dầu Một đóng vai trò trung tâm vùng phía Bắc TP.HCM, giữ lại vai trò hạt nhân của khu vực cũ.
Thuận An và Dĩ An trở thành các đô thị cửa ngõ, kết nối sâu với khu Đông Sài Gòn. Trong khi đó, Tân Uyên và Bến Cát trở thành các vùng công nghiệp trục Bắc – Đông Bắc, là nơi truyền thống sản xuất được duy trì và mở rộng.
| TT | Phường/Xã sáp nhập | Phường/Xã mới |
|---|---|---|
| 1 | Xã Trừ Văn Thố + xã Cây Trường II + một phần thị trấn Lai Uyên | Xã Trừ Văn Thố |
| 2 | Phường Bình Hòa + một phần phường Vĩnh Phú | Phường Bình Hòa |
| 3 | Phường Phú Cường + Phú Thọ + Chánh Nghĩa + một phần Hiệp Thành + phường Chánh Mỹ | Phường Thủ Dầu Một |
| 4 | Thị trấn Tân Thành + xã Đất Cuốc + xã Tân Định | Xã Bắc Tân Uyên |
| 5 | Phường Khánh Bình + phường Tân Hiệp | Phường Tân Hiệp |
| 6 | Thị trấn Dầu Tiếng + xã Định An + xã Định Thành + phần còn lại xã Định Hiệp | Xã Dầu Tiếng |
| 7 | Các xã An Linh + Tân Long + An Long | Xã An Long |
| 8 | Phường An Phú + một phần phường Bình Chuẩn | Phường An Phú |
| 9 | Phường An Tây + một phần xã Thanh Tuyền + xã An Lập | Phường Tây Nam |
| 10 | Phường Tân Định + phường Hòa Lợi | Phường Hòa Lợi |
| 11 | Phường Định Hòa + Tương Bình Hiệp + một phần Hiệp An + phần còn lại Chánh Mỹ | Phường Chánh Hiệp |
| 12 | Xã Vĩnh Hòa + xã Phước Hòa + phần còn lại xã Tam Lập | Xã Phước Hòa |
| 13 | Xã Bình Mỹ + phường Hội Nghĩa | Phường Bình Cơ |
| 14 | Phường Thuận Giao + phần còn lại phường Bình Chuẩn | Phường Thuận Giao |
| 15 | Phường Bình An + Bình Thắng + Đông Hòa | Phường Đông Hòa |
| 16 | Phường An Bình + phường Dĩ An + một phần Tân Đông Hiệp | Phường Dĩ An |
| 17 | Phường Chánh Phú Hòa + xã Hưng Hòa | Phường Chánh Phú Hòa |
| 18 | Phường Phú Hòa + Phú Lợi + phần còn lại của phường Hiệp Thành | Phường Phú Lợi |
| 19 | Các xã Lạc An + Hiếu Liêm + Thường Tân + phần còn lại xã Tân Mỹ | Xã Thường Tân |
| 20 | Không thực hiện sắp xếp | Phường Thới Hòa |
| 21 | Phường Uyên Hưng + xã Bạch Đằng + xã Tân Lập + một phần xã Tân Mỹ | Phường Tân Uyên |
| 22 | Xã Tân Hưng + xã Lai Hưng + phần còn lại phường Mỹ Phước | Phường Bến Cát |
| 23 | Phường Vĩnh Tân + thị trấn Tân Bình | Phường Vĩnh Tân |
| 24 | Phường Bình Nhâm + phường Lái Thiêu + phần còn lại phường Vĩnh Phú | Phường Lái Thiêu |
| 25 | Phường Tân Bình + một phần phường Thái Hòa + phần còn lại Tân Đông Hiệp | Phường Tân Đông Hiệp |
| 26 | Phường Phú Mỹ + Hòa Phú + Phú Tân + Phú Chánh | Phường Bình Dương |
| 27 | Phường Thuận An + Hưng Định + phường An Thạnh + xã An Sơn | Phường Thuận An |
| 28 | Phường Tân An + xã Phú An + phần còn lại Hiệp An | Phường Phú An |
| 29 | Xã Minh Hòa + phần còn lại xã Minh Tân + xã Minh Thạnh | Xã Minh Thạnh |
| 30 | Phường An Điền + xã Long Nguyên + một phần phường Mỹ Phước | Phường Long Nguyên |
| 31 | Các xã Tân Hiệp (Phú Giáo) + An Thái + Phước Sang | Xã Phước Thành |
| 32 | Phường Khánh Bình + phường Tân Hiệp | Phường Tân Hiệp |
| 33 | Xã Long Tân + xã Long Hòa (Dầu Tiếng) + một phần Minh Tân + Minh Thạnh | Xã Long Hòa |
| 34 | Thị trấn Phước Vĩnh + xã An Bình + một phần xã Tam Lập | Xã Phú Giáo |
| 35 | Phường Tân Phước Khánh + Thạnh Phước + Tân Vĩnh Hiệp + xã Thạnh Hội + phần còn lại Thái Hòa | Phường Tân Khánh |
| 36 | Phường Bình Chuẩn + Thuận Giao (đã chia ở trên) — giữ nguyên thông tin đã sắp trong bảng | Đã đưa lên TT14 |
Hệ thống phường, xã được tổ chức lại theo hướng tinh gọn hơn, bảo đảm tiêu chuẩn về diện tích, dân số và chất lượng quản lý đô thị. Nhiều phường được hợp nhất hoặc chuyển đổi chức năng để phù hợp với mô hình thành phố trực thuộc trung ương mở rộng.
Sự thay đổi này không chỉ mang ý nghĩa hành chính mà còn là bước ngoặt trong chiến lược phát triển vùng, khi Bình Dương trở thành cấu phần quan trọng trong không gian đô thị – kinh tế mới của đại đô thị TP.HCM.