Thành phố Hồ Chí Minh giống như một bản giao hưởng kéo dài qua nhiều thế kỷ, nơi mỗi giai đoạn lịch sử để lại một nốt trầm – bổng khác nhau. Vùng đất này khởi sinh từ các đợt khai mở phương Nam, khi cư dân Việt và người Khmer sinh sống xen lẫn, giao thương tạo nên những khu chợ ven sông sôi động. Bước ngoặt diễn ra vào cuối thế kỷ XVII, khi bộ máy hành chính được thiết lập, mở đầu cho quá trình định hình một đô thị năng động.
Lịch sử và nguồn gốc Thành phố Hồ Chí Minh
Trong suốt thời kỳ thuộc địa, Sài Gòn trở thành trung tâm thương mại lớn nhất Nam Kỳ, giữ vai trò cửa ngõ giao thương quốc tế. Sau ngày thống nhất đất nước, tên gọi “Thành phố Hồ Chí Minh” chính thức được xác lập, đánh dấu trang mới trong hành trình phát triển đô thị. Trong gần nửa thế kỷ qua, thành phố không chỉ mở rộng về quy mô kinh tế mà còn trở thành trung tâm tri thức, khoa học, văn hóa của cả nước, mang tinh thần tiến về phía trước đầy quyết liệt.
Ngày nay, lịch sử của thành phố hiện diện trong từng lớp kiến trúc: các công trình hành chính cũ, những nhà thờ, chùa chiền, khu phố di sản xen kẽ cùng cao ốc kính. Quá khứ và hiện tại đan nhau như hai dòng chảy chung một lòng sông, tạo nên bản sắc không thể lẫn vào đâu.
Thành phố Hồ Chí Minh ở đâu?
Thành phố nằm ở trung tâm Nam Bộ, tại giao điểm của nhiều tuyến kết nối vùng và quốc tế. Nơi đây nằm gần như giữa tam giác kinh tế phía Nam, kết nối trực tiếp với Đồng Nai, Bình Dương, Long An và Bà Rịa – Vũng Tàu. Vị trí này giúp thành phố trở thành điểm hội tụ của các dòng vận chuyển, tài chính, nhân lực, công nghệ, hình thành lợi thế mà không đô thị nào trong khu vực có được.
Khoảng cách từ Thành phố Hồ Chí Minh tới các trung tâm lớn cũng rất “thuận đường”: đến Cần Thơ theo trục cao tốc chỉ mất hơn hai giờ; đi Vũng Tàu nhanh gọn theo cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu; hướng ra miền Đông – Tây Nam Bộ đều có các tuyến giao thông chiến lược mới đang mở rộng. Thành phố như một trạm trung chuyển năng lượng kinh tế khổng lồ, từ đây lan tỏa ra toàn vùng.
Thành phố Hồ Chí Minh có bao nhiêu quận?
Bộ mặt hành chính của thành phố thay đổi liên tục theo nhu cầu quản lý đô thị. Trong nhiều năm, Thành phố Hồ Chí Minh được cấu trúc bởi 24 đơn vị hành chính cấp quận/huyện. Sau quá trình điều chỉnh để phù hợp với tốc độ đô thị hóa, số lượng quận hiện nay tiếp tục được sắp xếp lại, đặc biệt sau khi hình thành Thành phố Thủ Đức theo mô hình “thành phố trong thành phố”.
Các quận nội thành tập trung dân cư đông, phát triển mạnh về thương mại – dịch vụ – tài chính, còn các huyện ngoại thành đang chuyển động nhanh để bước vào quá trình đô thị hóa. Sự biến đổi này thể hiện nhịp thở của một siêu đô thị đang mở rộng, nơi mỗi quận có một màu sắc văn hóa và vai trò kinh tế riêng, nhưng cùng chung nhịp phát triển.
Thành phố Hồ Chí Minh sau sáp nhập có bao nhiêu phường?
Cơ cấu phường – xã – thị trấn cũng trải qua nhiều biến đổi lớn. Qua các quyết định sáp nhập, điều chỉnh ranh giới và tái tổ chức hành chính, Thành phố Hồ Chí Minh đã rút gọn số lượng phường nhằm đồng bộ hóa bộ máy quản lý, tăng hiệu quả phục vụ người dân, đồng thời phù hợp định hướng đô thị thông minh.
Các phường hiện tại của thành phố hồ chí minh
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành nghị quyết sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã của TP.HCM từ năm 2025. Sau sắp xếp, TP.HCM còn 168 đơn vị cấp xã, gồm 113 phường, 54 xã và 1 đặc khu. Trong đó có 5 đơn vị không sáp nhập: phường Thới Hòa, các xã Long Sơn, Hòa Hiệp, Bình Châu và Thạnh An.
Phần lớn các quận nội thành như quận 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12, Bình Thạnh, Bình Tân, Gò Vấp… đều được sắp xếp lại, gộp nhiều phường nhỏ thành những phường mới có quy mô lớn hơn.
Nhiều phường mới được hình thành sau khi sáp nhập, chẳng hạn như:
- Sài Gòn, Tân Định, Bến Thành, Cầu Ông Lãnh, Bàn Cờ, Xuân Hòa, Nhiêu Lộc, Xóm Chiếu, Khánh Hội, Vĩnh Hội… (tại các quận trung tâm).
- Tân Thuận, Phú Thuận, Tân Mỹ, Tân Hưng (quận 7).
- Chánh Hưng, Phú Định, Bình Đông (quận 8).
- Diên Hồng, Vườn Lài, Hòa Hưng (quận 10).
- Minh Phụng, Bình Thới, Hòa Bình, Phú Thọ (quận 11).
- Đông Hưng Thuận, Trung Mỹ Tây, Tân Thới Hiệp, Thới An (quận 12).
- An Lạc, Bình Tân, Tân Tạo, Bình Trị Đông, Bình Hưng Hòa (quận Bình Tân).
- Gia Định, Bình Thạnh, Bình Lợi Trung, Thạnh Mỹ Tây, Bình Quới (quận Bình Thạnh).
- Hạnh Thông (Gò Vấp).
Việc sắp xếp nhằm tinh gọn bộ máy hành chính, nâng cao chất lượng quản lý đô thị và phù hợp quy mô dân số hiện nay của TP.HCM.
Sau đợt sắp xếp gần nhất, các phường được tổ chức lại theo hướng tinh gọn hơn, đáp ứng tiêu chuẩn dân số và diện tích theo quy định mới. Sự thay đổi này không chỉ là con số hành chính, mà còn thể hiện bước tiến trong cách thành phố vận hành bộ máy, hướng tới tính linh hoạt và hiện đại hơn.
Chủ tịch Thành phố Hồ Chí Minh là ai?
Người đứng đầu Ủy ban Nhân dân Thành phố giữ vai trò dẫn dắt bộ máy điều hành, thực thi chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, quản lý ngân sách, chỉ đạo toàn diện các lĩnh vực từ xây dựng hạ tầng đến an sinh đô thị. Chức danh này giống như “nhạc trưởng” của bộ máy hành chính thành phố — nơi mỗi chính sách, quyết sách đều phải cân bằng giữa nhu cầu dân sinh và tốc độ tăng trưởng.
Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh hiện tại được bầu theo nhiệm kỳ, do Hội đồng Nhân dân Thành phố thông qua, đảm nhiệm vai trò quan trọng trong giai đoạn thành phố đang triển khai hàng loạt dự án giao thông chiến lược, chuyển đổi số toàn diện và cải cách thủ tục hành chính. Đây là nhân tố trung tâm trong quá trình điều hành siêu đô thị lớn nhất cả nước, nơi mỗi quyết định đều mang tác động rộng lớn đến hàng chục triệu người.
Một số ban ngành quan trọng tại Thành phố Hồ Chí Minh
Hệ thống cơ quan quản lý của thành phố vận hành như một mạng lưới phối hợp chặt chẽ, trong đó một số đơn vị đóng vai trò “xương sống” của hoạt động hành chính – kinh tế – phát triển đô thị.
UBND Thành phố Hồ Chí Minh là cơ quan hành chính cao nhất của thành phố, điều phối phát triển kinh tế – xã hội, ngân sách, quy hoạch, giao thông, xây dựng, giáo dục, y tế… Mỗi quyết sách từ UBND đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của người dân và tốc độ phát triển của toàn đô thị.
Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh giữ vai trò dẫn dắt thế hệ trẻ, tổ chức các hoạt động cộng đồng, phong trào tình nguyện, chương trình hỗ trợ sinh viên và thanh niên lập nghiệp. Đây cũng là đơn vị khởi tạo nhiều sáng kiến gắn liền với văn hóa trẻ của thành phố.
Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đảm nhiệm việc phát triển hạ tầng, giám sát quy hoạch, cấp phép công trình, quản lý thị trường bất động sản và xây dựng khung pháp lý để đô thị phát triển đúng hướng. Đây là cơ quan kết nối giữa quy hoạch dài hạn và nhu cầu thực tế của người dân.
Báo Thành phố Hồ Chí Minh, cùng các cơ quan truyền thông chủ lực của địa phương, đóng vai trò cung cấp thông tin chính xác, nhanh chóng, là cầu nối giữa chính quyền và người dân. Những dòng tin, bài phân tích và phóng sự đô thị giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về vận động của thành phố.
Những cơ quan này cùng nhau tạo nên “bản đồ vận hành” của Thành phố Hồ Chí Minh — nơi dòng chảy hành chính, kinh tế, xã hội được điều phối nhịp nhàng, giúp một đô thị khổng lồ vận hành ổn định giữa tốc độ phát triển chóng mặt.